Welzijn

Gezondheidszorg

Wereld Parkinson Dag blog 7

Wereld Parkinson Dag blog 7

Rond Wereld Parkinson Dag publiceer ik wekelijks een artikel over de ziekte van Parkinson. Ik ben Marja Nijland en samen met mijn collega Gea Savonije ben ik ruim 15 jaar werkzaam op de gespecialiseerde dagvoorziening voor mensen met de Ziekte van Parkinson in Losser.

Wij horen regelmatig dat er door onwetendheid van de samenleving veel onbegrip is ten aanzien van Parkinson. Daarom schrijf ik (in samenwerking met mijn collega’s) de komende weken enkele artikelen over onze ervaringen in het begeleiden van mensen met de ziekte van Parkinson of Parkinsonisme. Mochten er na het lezen van de artikelen vragen zijn dan kunt U contact opnemen via: g.savonije@zorggroepsintmaarten en/of m.nijland@zorggroepsintmaarten.nl.

Tevens willen we, als hier animo voor is, een tijdstip plannen om eens ongedwongen met elkaar in gesprek te gaan. Met elkaar: als lotgenoot; mantelzorger of familie van gedachten wisselen. 

Week 7 - De ziekte van Parkinson en voeding

De ziekte van Parkinson (en de gebruikte medicatie) kan veel klachten veroorzaken, waaronder ook klachten die te maken hebben met voeding. Hieronder worden de meest voorkomende voedingsproblemen die mensen ervaren bij de ziekte van Parkinson beschreven. 

Het uitgangspunt voor gezonde voeding is de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum. Het Voedingscentrum geeft adviezen voor de aanbevolen hoeveelheden basisvoedingsmiddelen per leeftijdscategorie per dag. Meer informatie: www.voedingscentrum.nl.

Onbedoeld gewichtsverlies

Bij onbedoeld gewichtsverlies, verliest u naast vet ook spiermassa en dus kracht. Het gewichtsverlies kan verschillende oorzaken hebben, zoals verminderde eetlust, kauw- en slikproblemen, moeite met bereiden of gebruiken van de maaltijd of door overmatig bewegen. Het is daarom goed uw gewicht in de gaten te houden. U kunt uzelf bijvoorbeeld wekelijks wegen (op hetzelfde moment van de dag, op dezelfde weegschaal onder dezelfde omstandigheden). 
Om gewichtsafname te voorkomen kunt u meerdere kleine maaltijden nemen over de dag, kiezen voor volle producten en bijvoorbeeld extra boter en beleg op uw brood doen. Wanneer u toch afvalt, kan de arts u verwijzen naar een diëtist om u te adviseren. 

Obstipatie

Obstipatie of verstopping kan verschillende oorzaken hebben. De darmwerking kan door de ziekte van Parkinson verminderd zijn. Ook minder bewegen, (minder dorst), minder drinken en gebruik van minder vezels in de voeding kunnen de oorzaak zijn. Door obstipatie kan de opname van levodopa worden vertraagd, waardoor deze minder goed werkt. 
U kunt zelf zorgen voor voldoende inname van vocht (> 1,5 liter per dag; 12-15 glazen per dag), voldoende vezels door een ruime portie groenten, fruit, volkorenproducten en zo veel als mogelijk dagelijks bewegen. Voeding en bewegen kunnen de problemen niet altijd oplossen. Bespreek uw klachten ook met uw arts. 

Levodopa en voeding

Bij de ziekte van Parkinson is er een tekort aan dopamine in de hersenen. Levodopa wordt in het lichaam omgezet in dopamine. De werking van levodopa wordt bij sommige patiënten beïnvloed door het eten van eiwitten (o.a. in melkproducten, vlees(waren), kaas, eieren, vis). Deze eiwitten gebruiken hetzelfde transportsysteem als levodopa, door de dunne darm en de hersenen. Door het eten van eiwitrijke voeding vlak voor, na of tijdens het innemen van de levodopa kan de werking van het medicijn verminderen. Het advies is daarom om de levodopa een half uur voor of minimaal 1 uur na de maaltijd in te nemen met water, sap (geen grapefruit) of appelmoes (geen melkproducten). Als u het idee heeft dat eiwit in de voeding invloed heeft op de werking van de levodopa bespreek dit dan met uw arts/diëtist. Door op eigen houtje uw eiwitten te verminderen kunt u belangrijke voedingsstoffen mislopen. 

Overgewicht

Gewichtstoename kan worden veroorzaakt door verandering in eten en drinken, minder bewegen, het effect van bepaalde medicijnen en het ondergaan van hersenstimulatie. Begeleiding van de diëtist kan u helpen uw gewicht te stabiliseren of verlagen, uitgaande van gezonde voeding en behoud van spiermassa. 

Kauw en slikproblemen

Kauw- en slikproblemen kunnen zorgen dat u minder (gevarieerd) eet of drinkt, waardoor gewichtsverlies optreedt. 
De logopedist kan onderzoeken wat het probleem is en u adviseren over verbeteren van het slikken en consistenties van de voeding. De diëtist bekijkt samen met u, wat er nodig is om te zorgen dat u een volwaardige voeding gebruikt. 

Misselijkheid, vol gevoel en verminderde eetlust

Misselijkheid en verminderde eetlust kunnen bijwerkingen zijn van de medicatie. Het voedsel kan als gevolg van de ziekte van Parkinson langer in de maag blijven, waardoor u een vol gevoel krijgt. De werking van de levodopa kan hierdoor later maar ook minder zijn. Bespreek ook deze problemen met uw arts of vraag advies bij uw diëtist. 

Vitaminen en mineralen

Bij een voeding volgens de Schijf van Vijf is het gebruik van een voedingssupplement niet nodig. Mocht u hier vragen over hebben dan kunt u daarmee terecht bij de diëtist. De gezondheidsraad adviseert gebruik van extra vitamine D bij diverse doelgroepen (10 microgram voor vrouwen van 50-70 jaar, zwangere vrouwen, vrouwen en mannen tot 70 jaar die weinig buiten komen of een donkere huidskleur hebben; 20 microgram voor vrouwen en mannen vanaf 70 jaar). 

Volgende week; de ziekte van Parkinson en het cognitief functioneren.

afbeelding van Rineke Overbeek

Door: Rineke Overbeek

Rineke Overbeek is dietist bij behandelcentrum Maartje en aan gesloten bij ParkinsonNet.