Nieuws

Sprookjes bestaan

Zou je waarachtig denken als je de winkel van Gabriele Freyer en Stephan van Benthem in Bentheim, Bismarckplatz 1a binnenstapt. De uit Bentheimer zandsteen gebeeldhouwde kanselier Bismarck, die Bentheim bezocht in 1869, houdt een wakend oog over de winkel. Eenmaal binnen beleef je de sprookjes en nog veel meer. De Kerstman gaat hand in hand met de Paashaas. Rookmannetjes verspreiden hun wierookachtige geur in de richting van de geüniformde notenkrakers. Elfjes delen hun paddenstoel met een engeltje en een kabouter.

Verwonderen Beleven Genieten

Dit zijn de steekwoorden van Gabriele en Stephan. Iedereen die de winkel bezoekt, wordt ook in die sfeer, verwelkomd. De houten vloer kraakt. De verlichting is sfeervol. Deze aspecten en de geur van de rookmannetjes helpt de bezoeker zijn of haar verbeelding richting te geven. En dit alles in het mooie pittoreske Bentheim met een rijke geschiedenis op fietsafstand van Losser waar Gabriele en Stephan wonen.

3e Generatie

Stephan is de derde generatie van de van Benthems die zich bezig houdt met de restauratie en het gieten van kerstbeelden en andere religieuze beelden. Zijn opa goot als hobby beelden van gips en repareerde beelden. Zijn vader Frans hield zich hier op jeugdige leeftijd ook mee bezig. Die bouwde kerststallen van in een gipsvloeistof gedrenkte jutte waardoor een grotachtig idee ontstond. Hij had in Oldenzaal aan de Steenstaat een winkel en verkocht daar al naar gelang het jaargetijde carnavalsartikelen, vuurwerk, speelgoed, hengelsport en kerstartikelen.

De beelden die Stephans vader goot werden meesterlijk beschilderd door zijn moeder Annemarie. Het vervaardigen van een beeld is Stephan als het ware met de paplepel ingegeven. Hij kent het proces dan ook van A tot Z. Stephan wilde na zijn dienstplicht in 1984 bij zijn vader in de zaak. Pa vond echter dat hij eerst maar ergens anders ervaring moest opdoen en zo is geschied. In gedachten was en is Stephan echter altijd bezig met het vervaardigen van kerststallen en kerstgroepen.

Uiteindelijk neemt hij en Gabi de kerst afdeling van zijn ouders over. Na 35 jaar Oldenzaal en de steeds hoger wordende huurprijs van de winkelpanden verplaatst hij zijn activiteiten naar Bentheim. Vruchteloos onderhandelen met de gemeentes om een project in Oldenzaal of Losser te beginnen nopen hem te vertrekken. Dit pakte goed uit. Gabriele en Stephan zitten nu drie jaar in Bentheim en hun omzet is veel beter dan in Oldenzaal.



Toerisme

Bentheim is een toeristische trekpleister. Op de burcht zijn elk jaar 224 000 bezoekers. In het vakantiepark de Roompot in Gildehaus komen jaarlijks 80.000 bezoekers en het is goed voor 335.000 overnachtingen. In de buurt zijn veel campings. Een camperplek met 120 plaatsen is altijd vol. Regelmatig komen bussen vol toeristen van verschillende nationaliteiten. De vraag die ze stellen is meestal of ze de gekochte waren naar hun huisadres kunnen laten sturen. Nou dat kan. Zo gaan de artikelen van Gabriele en Stephan de hele wereld rond.

Elk voorwerp heeft zijn eigen verhaal

In de winkel tref je een grote collectie Schwibbogen aan. In het gebied Erzgebirge (het Ertsgebergte) in Duitsland worden al eeuwenlang prachtige kerstversieringen geproduceerd. Waaronder de prachtig verlichte halfronde Schwibbogen. Schwibbogen zijn, naast kerstpiramides en wierook-rokertjes, één van de traditionele kerstdecoraties die mensen in het Ertsgebergte al jaren maken. De gebogen versiering wordt tijdens het kerstseizoen op de vensterbank gezet voor het raam, met het tafereeltje naar buiten gericht. Zo brengen ze sinds jaar en dag een warme en welkome gloed van licht in de donkere decembernachten.

De naam Schwibbogen is afgeleid van Schwebebogen of Schwib: toog (gebogen opening in de muur). De Schwibbogen is altijd versierd met lampjes dat vindt haar oorsprong in de tradities van de mijnwerkers. Het was gebruikelijk voor de mijnwerkers om op 24 december samen kerst te vieren. Tijdens deze viering hingen ze hun brandende lampen in een halve cirkel op een muur of bij de ingang van de tunnel, zodat iedereen de ingang kon vinden. Dit resulteerde in het idee en de vorm van een vrijstaande boog met kaarsjes erbovenop. Daarnaast stond de “Lichtgevende” boog als symbool van een opgaande zon om mijnwerkers die in de donkere dagen bijna geen daglicht zagen, het licht te schenken.



Wijnranken

In de Duitse plaats Framersheim is de wijnboer Lucius gevestigd. Enkele jaren geleden heeft in dit gebied een zware orkaan huisgehouden, met als gevolg dat een groot deel van de wijnranken vernield is en onbruikbaar werd voor het oorspronkelijke doel. Van deze wijnboer betrekt Stephan de wijnranken en gebruikt deze bij de vervaardiging van zijn kerststallen. Door de grillige vormen van de ranken ontstaat een heel bijzondere romantische en sprookjesachtige architectuur.
Uit Portugal haalt Stephan bast van de kurkboom en verwerkt die als achtergrond in zijn kerststallen. Als de kerststal afgebouwd is, gaat ie enkele dagen in een droogkamer om al het mogelijke ongedierte zoals houtworm geen kans in de woning van de klant te geven. Toen Stephan overigens in Portugal was ontdekte hij bij één van de kurkboeren een atelier waar uit kurk complete kerststallen werden gesneden. Ook deze hebben Gabriele en Stephan in hun winkel.

Eén engel is niet te koop

Zegt Stephan. Met een lach van oor tot oor wijst hij naar zijn partner Gabriele in de winkel. Deze engel heb ik gevonden in de buurt van Dresden dat toen nog in het Oostblok lag. Ook is hier het gebied waar de Schwibbogen en de Rookmannetjes hun oorsprong vonden. Altijd bezig met kerst en sprookjes. Ze gaan er mee naar bed en staan er mee op. ’s Nachts ontstaan de beste ideeën. Een idee dat op zo’n nacht is ontstaan is het schaduwlicht. De voorbereiding van dit sfeervolle lampje is nog volop in ontwikkeling maar zal binnenkort ook te koop zijn. Op dit lampje zal aan Stephan en Gabriele patent verleend worden. Met uitzondering van de maand januari is de winkel 7 dagen per week geopend. Hoe sfeervol is het om tijdens de kerst een glas wijn te drinken, gemaakt van de druiven die grijpt zijn aan de ranken die in je kerststal zijn verwerkt. Van dezelfde wijnboer, waar ze de ranken van betrekken, hebben ze ook de wijn te koop.

afbeelding van Sietse Smit

Door: Sietse Smit

Redacteur, schrijver en regisseur.