Ik kan en wil niet meer verder, alsjeblieft help mij

Een blog door huisarts Ton Boermans.

Vrijwel iedere week spreek ik mensen in mijn spreekkamer die met mij over hun levenseinde willen spreken. Bijna altijd op leeftijd en bijna altijd in de situatie dat het nog lang niet zover is. Hoe ga je om met zo’n verzoek? Soms komt het onverwacht dichtbij en ook nog in een situatie dat het levenseinde ook nog niet heel dichtbij is.

Onhoudbare situatie voor haar

Al jaren kende ik haar, zat ze bij ons in de praktijk. Eigenlijk al ruim dertig jaar realiseerde ik me. Altijd een goed en makkelijk contact mee gehad. Ook met haar partner verliep het contact gemakkelijk en soepel. De laatste jaren gaat het niet goed. Al jaren geleden openbaarde zich pijnklachten van haar gewrichten en haar botten. Op haar leeftijd van ruim zeventig is dat geen uitzondering maar de mate waarin wel. Morfine bracht wel verlichting maar eigenlijk altijd onvoldoende. Hulp, voornamelijk specialistische hulp, was er eigenlijk niet. Van alles geprobeerd, heel veel specialisten bezocht, veel medicijnen geprobeerd. En de pijnklachten namen toe. Naast de pijnklachten was er sprake van angst en onrust en ook van wisselende stemmingen. Maar de situatie werd onhoudbaar voor haar toen ze merkte dat haar geheugen sterk achteruit ging. Vaak stond ze in huis en wist niet meer wat ze wilde, waar ze was. En toch soms was dat ook een stuk minder. Dan was het leven een beetje aangenamer. Maar de pijn en onrust was er altijd. En ook dat geheugen verlies.

Is er sprake van uitzichtloos en ondraaglijk lijden

In de loop van de jaren bezocht ze regelmatig mijn spreekuur, mede om mij duidelijk te maken dat het niet meer ging en eigenlijk dat ze niet meer wilde leven. Haar vraag was dan ook om uit dit leven te stappen en hoe pijnlijk ook, haar partner kon zich helemaal hierin vinden. Maar hoe dan, hoe moet dat dan? Een duidelijke levenseinde wens, maar niet goed duidelijk hoe dit moest.

Was het een vraag aan mij? Voor mij was de situatie duidelijk maar ben ik gebonden aan de voorwaarden hiervoor: er moet sprake zijn van uitzichtloos en ondraaglijk lijden en dat zal ook nog eens bevestigd moeten worden door een onafhankelijk arts. Ik zag hier geen weg in. Als ik zou weten dat er sprake zou zijn van een aflopende situatie bijvoorbeeld uitgezaaide kanker dan was de situatie veel eenvoudiger, maar dat was deze situatie niet. In deze situatie zou ze nog jaren kunnen leven. Maar wat voor leven?

Haar wens om niet verder meer te leven nam alleen maar toe

Toch voelde ik een sterke drang om haar te helpen. Haar ziekten en lichamelijke situatie, daar kon ik niets meer aan veranderen maar wat kon en mocht ik dan nog wel? Maanden liep ik ermee en probeerde een uitweg voor haar hierin te vinden. Ondersteunende gesprekken voerde ik wel en dat gaf wel een beetje verlichting maar niet wat ze wilde. Eigenlijk nam haar wens om niet verder meer te leven alleen maar toe. Ik wist het niet meer en besloot om een gesprek met haar en haar man te hebben samen met mijn collega psychiater, die voor consultatie in onze praktijk beschikbaar is. Met zijn vieren bespraken we de situatie en onze consulent kwam met een idee, een oplossing wellicht. “Het zou een idee kunnen zijn, als u niet verder wilt leven en de huisarts u hiermee niet kan of wil helpen, om te stoppen met eten en drinken.” Het was een gedachte, een idee en we bespraken de mogelijkheden hiervan. Het leek een oplossing, want hiermee maak je duidelijk dat het je eigen vrije wil is en dat je hiermee de huisarts ook niet in een onmogelijke positie brengt.

Na een week in rust in haar slaap overleden

Ongeveer 2 maanden duurde het denkproces bij haar en haar partner. Toen kwam ze en maakte mij duidelijk dat ze haar beslissing genomen had. Ze zou stoppen met eten en drinken. Dat zou een moeilijk en emotioneel zwaar traject worden maar een groot deel van dat traject had ze in de afgelopen tijd al afgelegd. En natuurlijk zou ik haar mogen steunen met bezoeken, gesprekken en ook met medicijnen om het lijden te verlichten. Toen het besluit genomen was, duurde het niet lang meer. Vanaf het moment van haar besluit heb ik haar dagelijks bezocht. Heb haar kunnen helpen met medicijnen om het dragelijk te maken. Voor haar partner en kinderen, die haar wens goed konden begrijpen en ook respecteren, was het een uitermate moeilijke en emotionele periode.  Gelukkig duurde die niet erg lang en konden de medicijnen veel verlichten. Na een week is ze in haar slaap in alle rust overleden.

 

afbeelding van Ton Boermans

Door: Ton Boermans

Ton Boermans is huisarts in Losser.