Nieuws van Vogelwerkgroep Losser

Sinds 2003 staat er in de zuidoostelijke hoek van de Oelemars in Losser een permanente betonnen wand voor oeverzwaluwen. Voor die tijd werd jaarlijks de steile kolonie wand handmatig afgegraven, maar het verder graven werd door boomwortels vrijwel onmogelijk gemaakt en ook werd langzamerhand de grens van het gebied bereikt. De nieuwe betonnen wand zou dus echt een uitkomst zijn.

Via Internet zijn we op zoek gegaan naar voorbeelden van een kunstwand voor oeverzwaluwen. Dit voorbeeld vonden we bij de Vogelwacht Bergum, die ten westen van het Bergumermeer in Friesland een kunstwand gebouwd had. Voor de bouw van de wand in Losser werd eerst de ondergrond afgevlakt en daarna zijn er 20 L-vormige betonnen elementen van elk 3 m hoog en 2 m breed in een flauwe bocht aan de rand van de zandafgraving geplaatst. Elk element telde 12 nestopeningen met elk een doorsnede van 11cm en had een gewicht van 3300 kg. Er kwam dus zwaar materieel aan te pas voor de plaatsing van de elementen.

Bouw oeverzwaluwwand Oelemars bij Losser (foto’s Sander Wansing).

De ruimte achter de elementen is opgevuld met zand uit het naastgelegen zanddepot. De voorzijde van de wand is ruw met een gebezemde structuur en telt 240 nest openingen in vier rijen. Vanaf 2004 is de wand jaarlijks bezet. De aantallen schommelen jaarlijks, maar elk jaar weer is de kolonie op de Oelemars de grootste in Twente. Een deel van de kolonie zit jaarlijks in de wand en een deel in het naastgelegen zanddepot. In het oude zanddepot waren dit jaar geen werkzaamheden en zaten hier 134 nesten hoog in de steile wanden. In de permanente betonnen wand zaten dit jaar 66 nesten.

Aankomst

De oeverzwaluwen arriveren eind maart/begin april uit hun Afrikaanse winterkwartieren en beginnen bij aankomst in Losser onmiddellijk met het uitgraven van een nestgang in de wand. Deze nestgangen kunnen meer dan een meter lang zijn en achterin bevindt zich de broedkamer die met wat grassprietjes bekleed wordt. Vogelwerkgroep Losser onderhoudt deze wand, telt jaarlijks de bewoonde nesten en geeft de resultaten door aan Sovon Vogelonderzoek Nederland. Ook wordt elk jaar overleg gevoerd met de exploitant over de werkzaamheden in het zanddepot om verstoring te voorkomen. Eind augustus/begin september zijn de oeverzwaluwen weer naar Afrika vertrokken. Voor het begin van het nieuwe broedseizoen wordt de wand weer zwaluw klaargemaakt door de oude nestgangen weer met zand op te vullen, zodat er weer wat te graven valt voor de oeverzwaluwen.

Vanuit de kijkhut aan de Grensweg is tijdens het broedseizoen het aan- en afvliegen van de zwaluwen in de wand goed te zien.

Door Ben Hulsebos.

Meer informatie over Vogelwerkgroep Losser is te vinden op onze website www.vwglosser.nl